Wypadek w pracy ze względu na swą specyfikę jest w polskim prawie traktowany inaczej niż inne rodzaje wypadków. W tym wpisie przedstawię jakie świadczenia przysługują pracownikowi za wypadek przy pracy, jak wygląda odpowiedzialność za odszkodowanie ZUS i pracodawcy oraz jak dochodzić zapłaty odszkodowania.
Wypadek w pracy – pojęcie
Na wstępie należy wytłumaczyć w jaki sposób prawo postrzega wypadek w pracy. Pojęcie takie pojawia się w art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Mówiąc prosto – wypadkiem przy pracy będzie każdy wypadek, w którym pracownik poniósł uraz bądź śmierć, kiedy pracownik działa na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia. Wypadkiem przy pracy jest również wypadek w drodze do pracy i z powrotem.
Art. 3 w dalszych ustępach wskazuje, kiedy inne zdarzenia należy uznawać za wypadki przy pracy oraz jakie są ich rodzaje.
Wypadek przy pracy – odszkodowanie z ZUS
W pierwszej kolejności odszkodowanie za wypadek w pracy przysługuje każdemu, kto odprowadzający składki w ZUS. Ubezpieczenie wypadkowe jest obowiązkowe, jest nim objęta w praktyce każda osoba zatrudniona.
Odszkodowanie wypłacane jest w postaci jednorazowej kwoty, której wysokość zależy od poniesionego w wyniku wypadku uszczerbku. Obecnie wypłacana jest kwota równa 20% przeciętnego wynagrodzenia za każde 1% stwierdzonego uszczerbku. W razie śmierci pracownika wypłacane jest odszkodowanie dla rodziny zmarłego
Dokładne kwoty odszkodowań można znaleźć pod tym linkiem.
Odszkodowanie z ZUS – dokumenty
ZUS wypłaca odszkodowanie na wniosek. Do wniosku należy dołączyć protokół powypadkowy lub kartę wypadku oraz wszystkie inne dokumenty opisujące przebieg wypadku. Konieczne jest również zaświadczenie o stanie zdrowia OL-9. W przypadku osób zatrudnionych na stosunku pracy dokumenty te powinien przygotować i wysłać pracodawca, jako płatnik składek.
Decyzja o przyznaniu odszkodowania powinna zostać wydana w terminie 14 dni od uprawomocnienia się orzeczenia lekarza orzecznika ZUS lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności w sprawie. Od niezadowalającej decyzji można się odwołać w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.
Co istotne ZUS odmówi wypłaty odszkodowania, gdy:
- pracownik umyślnie lub wskutek rażącego zaniedbania naruszył przepisy BHP i było to przyczyną wypadku
- pracownik przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku, ponieważ był nietrzeźwy, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych
Wszystkie niezbędne informacje znajdują się na oficjalnym portalu ZUS
Wypadek przy pracy – odpowiedzialność pracodawcy
Oprócz świadczenia z ZUS możliwa jest odpowiedzialność pracodawcy za wypadek. Pracodawca odpowiada za wypadek przy pracy, gdy był on spowodowany zawinionym zaniechaniem pracodawcy w wypełnianiu swoich obowiązków.
Do obowiązków pracodawcy należy zapewnienie odpowiednich warunków BHP oraz przeszkolenie pracownika. Nie podjęcie przez pracodawcę działań mających ograniczyć i zwrócić uwagę na niebezpieczeństwa w miejscu pracy skutkuje przypisaniem mu winy, gdy zdarzy się wypadek. Pracownik powinien być w miejscu pracy bezpieczny.
W niektórych rodzajach działalności wina pracodawcy nie jest konieczna i odpowiada on za wypadek na tzw. zasadzie ryzyka. Tyczy się to najczęściej przedsiębiorstw w których używane są maszyny przemysłowe. Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy powstaje wtedy nawet, gdy wypadek powstał bez jego winy. Pracodawca może uwolnić się od odpowiedzialności wykazując, że wypadek doszedł do skutku z winy pracownika.
Odszkodowanie od pracodawcy – jak dochodzić?
Odszkodowania od pracodawcy należy dochodzić na zasadach ogólnych Kodeksu Cywilnego. W pierwszej kolejności należy wezwać pracodawcę do zapłaty na piśmie, uzasadniając swoje żądania. W wezwaniu należy wskazać na czym polega wina pracodawcy. Jeżeli pracodawca posiada polisę ubezpieczeniową pismo warto też skierować bezpośrednio do ubezpieczyciela.
Odszkodowanie od pracodawcy jest uzupełniające w stosunku do odszkodowania z ZUS. Oznacza to, że roszczenie do pracodawcy ulega pomniejszeniu o kwotę otrzymaną za ubezpieczenie wypadkowe z ZUS.
Odszkodowanie z ZUS nie uwzględnia zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną wypadkiem, a więc roszczenia o wynagrodzenie cierpienia, naprawienia uszczerbku na zdrowiu psychicznym i innych szkód niematerialnych. Dlatego nawet jeśli odszkodowanie z ZUS zaspokaja całość roszczenia o odszkodowanie warto dochodzić zadośćuczynienia od pracodawcy.
Wysokość odszkodowania od pracodawcy
Kwota odszkodowania i zadośćuczynienia za krzywdę jaką można dochodzić od pracodawcy jest trudna do określenia w oderwaniu od konkretnego przypadku. Na jej wysokość wpływa wielkość uszczerbku na zdrowiu, konsekwencje uszczerbku np. utrata zdolności do pracy, stopień zawinienia pracodawcy. Najlepiej skonsultować wysokość roszczenia z doświadczonym prawnikiem zajmującym się odszkodowaniami.
Jeżeli pracodawca lub jego ubezpieczyciel odmawia wypłaty odszkodowania sprawę można skierować do rozstrzygnięcia w sądzie.
Jak dochodzić zapłaty stosownego odszkodowania opisuję w artykule:
–> Zaniżone odszkodowanie – co zrobić?
Podsumowanie
Gdy przydarzy nam się wypadek w miejscu pracy warto podjąć walkę o stosowne odszkodowanie. Składki z ZUS płacimy praktycznie całe dorosłe życie właśnie po to, żeby w razie nieszczęścia mieć godne zabezpieczenie finansowe.
Dlatego zachęcam do kontaktu – nasza Kancelaria ma doświadczenie w sprawach odszkodowawczych. Pomożemy wywalczyć pozytywną decyzję z ZUS, wyższą kwotę odszkodowania oraz rozważymy odpowiedzialność za wypadek pracodawcy.
Zainteresowanych tematem odszkodowań zachęcam także do przeczytania artykułu:
–> Odszkodowanie za wypadek drogowy
